Hiện nay, tỉ lệ thất nghiệp được chính phủ công bố trên các trang “main stream media” của Canada là 13.7%, của Mỹ là 15%. Tuy nhiên, tỉ lệ thực tế cao hơn con số này rất nhiều, con số này bỏ qua nhiều người self employed, contractor, small business owner, và một số người còn hợp đồng lao động nhưng không còn đi làm nữa. Một số tổ chức độc lập thống kê tỉ lệ thất nghiệp thật hiện nay vào khoảng 30%.
Nguyên nhân một phần do đại dịch nhưng nhân đây tản mạn luôn về những rào cản do chính phủ đã tạo ra dẫn đến thị trường lao động vận hành không hiệu quả, gây thiệt thòi cho người lao động.
Antidiscrimination laws (Luật chống phân biệt)
Có lẽ phải gọi đây là luật khuyến khích phân biệt thì đúng hơn. Bất cứ chủ doanh nghiệp nào khi tuyển dụng họ cũng tính xa đến một ngày do business mình ko được suôn sẻ thì mình sẽ phải sa thải nhân viên, hoặc nhân viên làm việc không như kỳ vọng ban đầu thì cũng phải sa thải. Và khi sa thải nhân viên họ sợ các kiện tụng liên quan đến Antidiscrimination Laws do chính phủ lập ra. Chính vì thế, để cho nó lành, họ loại luôn những rủi ro này từ đầu. Kể từ khi đạo luật này ra đời thì cũng có nghĩa là những người có khuyết tật, người đen, người già, người tôn giáo lạ… xác định rất khó kiếm việc. Trừ các cty rất lớn như Walmart, Costco họ phải có tỉ lệ những người này là bao nhiêu % đó.
Cũng nhờ cái luật này mà các bạn có họ đặc thù như họ Nguyễn, Mohamad, Lee… khó xin việc hơn các bạn khác. Thường thì bộ phận HR của các cty họ có phần mềm filter sẵn những cái họ này từ vòng gửi xe rồi.
Rồi khi bạn đi phỏng vấn, nhiều khi lý do mà bạn không được chọn là do tiếng Anh phát âm không chuẩn, một kỹ năng mềm gì đó chưa được tốt. Bạn muốn người ta góp ý THẬT để cải thiện bản thân, thì thường cũng chỉ nhận được 1 câu góp ý vu vơ là “you are over qualified”, họ sợ dính líu vào luật phân biệt. Nó làm cho nhiều bạn trẻ nhẹ dạ cả tin, bữa sau giảm bớt bằng cấp và kinh nghiệm trong CV của mình đi với hy vọng không bị “over qualified” nữa, thì các bạn này lại càng “over qualified”.
Lương tối thiểu (Minimum Wage)
Lương tối thiểu đặt ra gần như chẳng giải quyết được vấn đề gì. Nó làm mất đi hàng triệu job trong xã hội mà chủ doanh nghiệp cho là thấp hơn lương tối thiểu, tự nhiên những job đó bị biến thành illegal. Chỉ có vài người lương xấp xỉ mức tối thiếu là có lợi vì giờ đây họ được thành tối thiểu.
Người da đen bên Mỹ chỉ khoảng 10% học đến trình độ cao đằng. Họ cần những công việc lao động tay chân lương thấp để sống. Tuy nhiên, khi những việc này mất đi vĩnh viễn do quy định lương tối thiểu, họ không còn cách nào khác buộc phải tham giam vào các hoạt động illegal để kiếm sống.
Nhiều bạn trẻ vừa tốt nghiệp đi làm, người di cư mới sang, việc đi làm đối với họ không nhất thiết vì đồng tiền mà để họ trang bị thêm những kinh nghiệp thực tế không được đào tạo dưới ghế nhà trường. Ngược lại, chủ doanh nghiệp, chủ xưởng, họ cũng rất muốn đào tạo những nhân viên mới một thời gian để có thể tạo ra những nhân lực có năng suất cao, biết vận hành máy móc thiết bị. Trong thời gian đào tạo này, người lao động thường cống hiến rất ít cho cty. Nếu họ có thể đàm phán được mức lương $5-10/giờ, hai bên sẽ cùng có lợi. Sau vài năm, những lao động này sẽ có tay nghề và có thu nhập tốt, đảm bảo được cuộc sống cho gđ họ. Nhưng vì rào cản của lương tối thiểu, hai bên không thể đến được với nhau. Để rồi, sau vài năm, những bạn trẻ này sẽ quên hết kiến thức đã học. Họ đi học thêm văn bằng khác, nghề khác và cái vòng luẩn quẩn lại lập lại không lối thoát.
Employment Insurance (EI) & Canada Pension Plan (CPP) hay ở Mỹ là Unemployment Insurance & 401k
Những quy định bắt buộc về bảo hiểm nên để người lao động tham gia tự nguyện chứ không nên bắt buộc như hiện nay. Đối với người có kinh nghiệm, thu nhập trên mức trung bình, họ sẽ có xu hướng tham gia tự nguyện. Còn đối với các bạn trẻ mới ra trường, nó làm cho các bạn trở nên đắt hơn cả lương tối thiểu và làm cho các bạn khó kiếm việc hơn rất nhiều. VD: Để có lương 30k/năm các bạn phải làm ra ít nhất 33k/năm cho chủ doanh nghiệp để họ có thể trả bạn 30k.
Ngoài ra còn rất nhiều các quy định khác làm ảnh hưởng thị trường lao động, các bạn có thể tự tìm hiểu thêm.
CLICK HERE TO GET THE GIFTTóm lại là hầu như tất cả các quy định (regulations) của chính phủ chỉ làm suy yếu thị trường lao động. Các chính trị gia để lấy phiếu bầu họ hay “sáng tạo” ra các quy định này kia. Thoạt nhìn nó có vẻ giúp người lao động cải thiện chất lượng lao động nhưng thực tế nó chỉ làm xấu đi mà thôi.
Vậy cái gì mới thực sự giúp người lao động cải thiện chất lượng cuộc sống và chất lượng lao động của họ?
Câu trả lời chính là THỊ TRƯỜNG (the market). Khi thị trường tốt, tự do, mọi thứ vận hành hiệu quả, mọi người sẽ có nhiều lựa chọn. Ở thị trường tốt, nếu gặp một ông chủ trả bạn lương thấp hoặc ông đó hay chửi bới khó chịu, bạn có thể dễ dàng bỏ cty đó qua cty mới. Thị trường tự do sẽ đào thải những ông chủ đó.
