Vô tình ad đọc được comment của 1 Phụ hynh “ chị đừng tư vấn cho các cháu vào trường tư “ trong ngày ad post khai trường công ty . Ad quyết định tìm hiểu rõ về trường tư thông qua các bạn bè hiện đang dạy tại các trường công, trường tư và cả đại học tại Toronto. Ad xin đưa ra một số quan điểm và nhận xét về trường tư sau khi tham khảo từ các bạn bè.
I) Thế nào là một trường tư thục cấp 3 “xấu” (high school) và “xấu” theo hình thức gì?
Ad để từ “xấu” trong ngoặc kép để sau khi phân tích, đánh giá thì quý vị phụ huynh và học sinh xem lại thử có phải đúng nghĩa “xấu” như mọi người vẫn nghĩ hay không?
1) Quy trình tuyển giáo viên: Đối với các trường công thì giáo viên phải đạt chuẩn của Ontario (Ontario Certified Teacher, gọi tắt là OCT).
Đối với trường tư thục, điều này là không bắt buộc nhưng hầu hết các giáo viên không phải là OCT thì sẽ không được mời dạy. Lý do các giáo viên không phải là OCT không phải là vì họ không học nổi để đạt chuẩn hay là dạy không tốt, kiến thức không tốt bằng OCT mà là do họ không có ý định làm giáo viên trung học. Ad ví dụ như một người học đại học chuyên ngành IT, họ vẫn có thể dạy lập trình… mà không cần phải là đạt chuẩn về IT, hay là các em sinh viên học bách khoa (đâu phải là giáo viên sư phạm) mà vẫn đi dạy kèm luyện thi đại học…
Có rất nhiều lý do để các trường tư không tuyển các giáo viên nếu không phải là OCT. Một trong những lý do chính là sự cạnh tranh của thị trường. Trường nào cũng muốn mời OCT để quảng cáo cho trường mình.
2) Nội dung các môn học sẽ được dạy: Nội dung của các các sách giáo khoa, các môn học sẽ được dạy cho học sinh đều phải theo quy định của Bộ Giáo Dục Ontario.
Không thể có chuyện là giáo viên muốn dạy gì thì dạy, muốn ra bài kiểu gì thì ra…tất cả phải đạt chuẩn theo quy định BGD quy định.
3) Thời gian dạy cho 1 môn học: Mỗi môn học đều phải đạt 110 tiếng trong 1 kỳ học.
Ngay cả học hè cũng phải đủ 110 tiếng, thiếu 1 tiếng cũng không được.
4) Ý kiến của học sinh về mỗi chương, mỗi phần được học trong ngày/tuần: Giáo viên sẽ yêu cầu các học sinh viết ra nhận xét của mình về nội dung được học trong mỗi chương, mỗi bài…hiểu bài hay không, giáo viên dạy như thế nào… và tất cả các ý kiến này sẽ được lưu lại trong tài liệu dạy của giáo viên cũng như của học sinh.
5) Kiểm tra trường có đạt chuẩn của Bộ Giáo Dục hay không: Hầu hết mỗi năm thì BGD sẽ cử người xuống kiểm tra từng trường theo lịch. Nội dung kiểm tra sẽ bắt đầu từ giáo viên bộ môn. Tất cả các tài liệu của giáo viên đều phải trùng khớp với nội dung dạy cho học sinh. Tất cả các bài kiểm tra của học sinh hầu hết đều được giáo viên thu lại để lưu vào hồ sơ gốc, hoặc ít nhất là đề thi do giáo viên đưa ra, ý kiến của học sinh qua từng buổi dạy, nội dung của bài học…
Tiếp theo đó, thanh tra của BGD sẽ vào lớp, ngồi xem giáo viên dạy( tùy mỗi thanh tra)theo dõi phản ứng của học sinh…Thanh tra có thể hỏi trực tiếp với học sinh và yêu cầu giáo viên không có mặt (để tránh trường hợp giáo viên tư thù cá nhân…) Thanh tra có thể lấy tài liệu của học sinh đã học để đối chiếu với tài liệu của giáo viên… Nói chung là rất chặt chẽ và công bằng.
Tiếp theo là vấn đề chính mà Ad tin rằng tất cả các bậc phụ huynh và học sinh sẽ quan tâm nhất đó là vấn đề học phí và chất lượng giảng dạy.
6) Vấn đề học phí cao hay thấp: Nhiều phụ huynh cứ nghĩ rằng học phí cao thì trường sẽ có chất lượng tốt, đặc biệt là ở mức độ phổ thông trung học.
Điều này không hẳn là hoàn toàn đúng, có nhiều yếu tố liên quan đến sự quyết định học phí của 1 trường tư thục như địa điểm tốt, gần trung tâm thành phố, chính sách của trường đối với các agents… Ad ví dụ là một quán ăn có địa điểm tại quận nhất thì có giá thuê rất mắc dẫn đến sản phẩm sẽ đắt theo chứ không thể khẳng định là sẽ ngon hơn các quán bán vỉa hè.
Vì sao Ad khẳng định vậy, vì từ sách giáo khoa đến nội dung chương trình dạy đều đã được quy định, phải theo chuẩn của Bộ Giáo Dục. Giáo viên thì đều đạt chuẩn OCT, thời gian học của 1 môn thì đã có quy định cụ thể…nên chất lượng giảng dạy hoàn toàn phụ thuộc vào giáo viên và khả năng tiếp thu của học sinh.
Như Ad đã trình bày ở trên, dù là trường công hay tư thì tất cả các chương trình học, nội dung học các môn, trình độ giáo viên đều phải đạt chuẩn theo quy định của Bộ Giáo Dục. Vậy phần còn lại là gì?
Thành phần Ban Giám Hiệu của trường, chất lượng giảng dạy của giáo viên, các chương trình hỗ trợ cho học sinh và thái độ học tập của học sinh. Theo quan điểm của Ad, đây chính là vấn đề then chốt để quyết định một trường tư được gọi là “Xấu” hay “Tốt”.
Thành phần Ban Giám Hiệu của trường: Ban Giám Hiệu cũng là một yếu tố rất quan trọng trong việc quyết định chất lượng của trường. Theo sự tìm hiểu của Ad, có nhiều trường tư được thành lập chỉ dựa vào sự nắm bắt kịp thời của thị trường của những người có tiền nên họ chuyển đổi đầu tư từ các ngành khác sang giáo dục mà họ không hề có chuyên môn, trình độ và bằng cấp. Có thể họ sẽ rất thành công vì sự may mắn, có phương án marketing tốt… Ad không đề cập chi tiết đến các trường ở dưới hình thức này.
Vấn đề Ad muốn đi vào chi tiết hơn là các trường tư được mở với các thành viên của Ban Giám Hiệu có trình độ cao như đang học tiến sĩ, sau tiến sĩ và giáo sư. Họ là những người đã và đang dạy tại các trường đại học ở Canada, có một quá trình học tập nghiêm túc từ ngay lúc còn ở trung học, đại học và sau đại học. Quý vị phụ huynh và học sinh cũng biết rõ, để đạt đến các học vị này, nhất là ở Canada hay Mỹ là một vấn đề cực kỳ khó khăn.
Ngay cả ở VN, đạt được học vị tiến sĩ đã là một điều rất khó khăn và gian khổ về mặt học lực cũng như vấn đề tài chính trong suốt thời gian học chứ đừng nói gì đến là ở Canada hay Mỹ.
Mục đích chính của Ad khi đi sâu về vấn đề này chủ yếu để phân tích về vấn đề chính: Sự liên quan giữa chất lượng giáo dục và uy tín của các thành viên trong Ban Giám Hiệu. Tại sao lại có sự liên quan này?
Những người có học vị cao như giáo sư, tiến sĩ thì họ sẽ rất xem trọng uy tín của bản thân họ. Họ sẽ không vì lợi nhuận mà bất chấp bán đi cái danh dự,học vị, học hàm mà họ đã dày công học hành và đạt được. Họ là những người có trình độ chuyên môn cao, biết giáo viên dạy những gì, đúng hay sai, tập trung trọng tâm hay không… từ đó họ có những phương án, yêu cầu cụ thể đối với các giáo viên bộ môn để có sự điều chỉnh thích hợp, giúp học sinh tiếp thu bài tốt hơn và đạt kết quả tốt hơn. Họ luôn sẽ làm những gì tốt nhất để bảo đảm uy tín của trường vì uy tín của trường cũng chính là uy tín của họ.
Các chương trình hỗ trợ cho học sinh: Ad biết một số trường có chương trình hỗ trợ cho học sinh như học bổng (khuyến khích học sinh và hỗ trợ về mặt tài chính), có những giờ giải đáp sau giờ học gọi là office hours, dạy kèm cho học sinh mùa hè hoàn toàn miễn phí (hỗ trợ về mặt tài chính và học thuật)… nhưng giá học phí lại rất bình dân (tầm $15,000 Cad chưa trừ học bổng). Chỉ tính riêng 6-8 tuần mùa hè học phụ đạo, bồi dưỡng học sinh đã tiết kiệm được gần $3000. Các học sinh được học bổ sung thêm nhiều kiến thức chuẩn bị cho năm học mới.
II) Thái độ học tập của học sinh:
Đối với học sinh, quan trọng nhất là thái độ học tập của học sinh ở trường cũng như ở nhà. Nhất là đối với học sinh quốc tế nói chung và học sinh Việt Nam nói riêng. Ngoài giờ học ở trên trường, học sinh về nhà phải tự làm bài tập của các môn học, tranh thủ học từ vựng tiếng Anh chứ không thể chỉ làm bài tập cho xong rồi dừng lại. Ad trao đổi với các Thầy Cô giáo bên các trường công cũng như trường tư, học sinh Việt Nam học điểm rất cao nhất là môn Toán.
Đôi khi học sinh nhìn đề đã biết đề muốn hỏi gì, cần tìm gì dù không cần đọc chi tiết câu hỏi và các học sinh không lưu ý đến phần từ vựng nên mỗi khi có gì thắc mắc thì diễn tả rất vòng vo vì không biết từ vựng của vấn đề mình cần hỏi. Đó không phải là phương pháp học đúng. Tiếng Anh thì đòi hỏi học sinh phải biết từ vựng, mà từ vựng thì trong sách, bài giảng. Các bậc phụ huynh đừng thấy con em mình học điểm 80%,90% thì nghĩ là con mình học tốt.
Toán ở phổ thông bên này không khó như bên Việt Nam nên nếu học sinh được điểm cao thì rất bình thường nhưng vào đại học là một vấn đề khác. Ad sẽ viết cụ thể hơn về học phổ thông và đại học trong bài tới.
Chất lượng giảng dạy của giáo viên: Thường thì học sinh thích học dễ, không thích học khó ở mức độ trung học. Nên khi một giáo viên nào đó mà dạy kỹ, dạy sâu vào kiến thức thì học sinh cảm thấy không thoải mái và than trời rồi đủ mọi lý do viện dẫn. Ad ví dụ, Ông A dạy môn Toán, chương 1, học sinh được điểm C. Sang năm, học sinh này lấy lại môn này để kiếm điểm cao hơn do ông B dạy.
Cũng môn đó, chương 1 đó nhưng học sinh này chỉ được được điểm D. Điều này không nói lên được là ông A giỏi hơn hay dạy tốt hơn ông B. Có thể là ông B dạy sâu hơn, kĩ hơn và ra đề thi rộng hơn để phù hợp với nội dung ông đã dạy thì bài kiểm tra sẽ dài hơn và khó hơn nên học sinh không được điểm tốt hơn.
Một vấn đề nữa là các học sinh hay than phiền là giáo viên chấm điểm khó. Vấn đề này thì thường xảy ra với môn Anh Văn nói chung và các môn về critical thinking (Ad không biết dịch ra tiếng Việt là môn gì nên để nguyên văn). Điều này cũng dễ hiểu là vì tùy theo cảm nhận của người chấm mà cho điểm khác nhau. Kiểu như làm tập làm văn, tùy cảm nhận của người chấm bài mà cho điểm khác nhau.
Đối với các môn Toán, Lý, Hóa… thì điều này rất khó xảy ra vì giáo viên chấm bài dựa trên kết quả hoặc đúng hoặc sai. Rất ít khi nào giáo viên cho điểm thấp vì làm sai kết quả, bao giờ giáo viên cũng tìm điểm đúng để cho điểm học sinh. Học sinh có thể sai từ bước 1 đến bước cuối nhưng nếu chỉ là thay số vào sai…thì giáo viên chỉ trừ một phần điểm rất nhỏ chứ không ai cho điểm 0. Giáo viên vẫn chú trọng đến phương pháp giải và sự hiểu biết vấn đề của học sinh để chấm điểm.
Bất cứ giáo viên nào cũng muốn có công việc ổn định để đảm bảo về mặt kinh tế nên họ sẽ dạy tốt nhất có thể trong khả năng của họ. Giáo viên nào cũng muốn học sinh đạt kết quả tốt, không có giáo viên nào chủ trương ra đề khó để cho học sinh rớt đóng tiền học lại. Vì nếu học sinh có đóng tiền học lại thì tiền đó cũng về trường chứ giáo viên không được chia chút nào, hơn nữa, bản thân họ sẽ rất dễ bị kết thúc hợp dồng khi học sinh có ý kiến lên Ban Giám Hiệu.
Vấn đề kỳ thị ở trường tư trung học: Ở các trường tư thì rất ít có sự kỳ thị về sắc tộc xảy ra vì hấu hết đều là học sinh quốc tế. Ad đã từng gặp một số học sinh VN học trường công đã chia bạn chơi theo vùng miền. Hà Nội chơi với Hà Nội, Nghệ An thì chơi với Nghệ An… Cũng là dân VN nhưng đã chia phe phái thì nói chi đến các nước khác. Ad đã từng gặp một học sinh VN học trường công không chịu đến trường học sau 3 tuần theo học.
Học sinh đó bị các học sinh VN khác chê là dân “lúa” nên không ai chịu làm bạn chơi cùng. Tiếng Anh thì không biết vì mới qua, không trao đổi được với các bạn Canadian, các bạn học sinh VN khác thì không cho chơi chung nên bạn gần như bị trầm cảm và quyết định bỏ học. Sau đó Ad đã giúp bố mẹ tìm một trường tư và gửi vào. Hiện bạn học sinh đó chuẩn bị học 12 vào tháng 9 này và bạn đã học tốt hơn nhiều.
Quý vị phụ huynh đừng nghĩ rằng trường to, đẹp, công lập, học phí cao thì chất lượng sẽ dạy tốt hơn trường tư nhỏ, ít học sinh và học phí thấp. Ad tham khảo ý kiến từ các bạn bè ở Canada đang đi dạy, họ nói rằng về chương trình học, ví dụ môn Toán chẳng hạn, một giáo viên bình thường thì sẽ dạy cho học sinh cơ bản làm sao để giải một phương trình bậc hai theo công thức.
Giáo viên nhiệt huyết hơn sẽ dạy sâu hơn về phương trình bậc hai như mở rộng ra là vì sao có công thức này, công thức kia… sâu hơn nữa là các định lý, hệ quả của các vấn đề liên quan đến phương trình bậc hai…tất cả đều phụ thuộc vào sự tâm huyết của người giáo viên. Không có trường nào chủ trương dặn giáo viên là chỉ dạy sơ sơ, dạy dễ và ra đề dễ. Các nội dung dạy đề thi…đều phải dựa theo chuẩn của Bộ Giáo Dục.
Không phải học sinh nào học Lê Hồng Phong, Trần Đại Nghĩa … thì sẽ học giỏi hơn các học sinh ở vùng quê hay các trường bình thường. Các năm vừa qua, hầu hết các thủ khoa đều từ là học sinh của các vùng nghèo khó và không có điều kiện học tốt như học sinh ở thành phố. Không phải học sinh học trường công sẽ giỏi hơn, sẽ được học tốt hơn các học sinh ở trường tư. Đôi khi nếu quý vị phụ huynh biết tìm hiểu thì kết quả có thể khác biệt rất nhiều.
Theo Ad nghĩ, việc dạy tốt hay không là do cái tâm của người giáo viên. Người giáo viên tận tâm, nhiệt huyết thì bao giờ cũng muốn truyền tải đến học sinh thật nhiều kiến thức, muốn học sinh hiểu rõ và nắm bắt vấn đề một cách cụ thể. Bất cứ giáo viên nào cũng muốn được đi dạy lâu dài để đảm bảo về mặt kinh tế nên họ sẽ luôn cố gắng dạy tốt nhất có thể.
Cũng có các giáo viên giỏi về kiến thức nhưng không có khả năng sư phạm, không truyền đạt được kiến thức đến học sinh thì dẫn đến học sinh không hiểu bài, không làm bài tốt. Hầu hết các giáo viên ở trường hợp này đều sẽ bị kết thúc hợp đồng dạy khi kỳ học kết thúc. Giáo viên dạy không tốt chưa chắc học sinh đã học không giỏi.
Ad vẫn biết vai trò của người giáo viên là cực kỳ quan trọng nhưng quan trọng hơn vẫn là do học sinh. Sự tự giác, tìm tòi, siêng năng học hành của học sinh vẫn là yếu tố chính. Nếu học sinh làm kết quả đúng thì không có giáo viên nào có thể cho điểm thấp.
Theo Ad, các bậc phụ huynh, các bạn học sinh trước khi nêu lên ý kiến là trường A không tốt, hay trường công tốt hơn trường tư… thì phải tìm hiểu thật kỹ. Trước khi nhận xét về trường, giáo viên không tốt thì việc đầu tiên xem thử con em mình đã thực sự cố gắng học hành chưa, đã hoàn thành việc học được một cách tốt nhất chưa. Đừng đổ thừa do trường không tốt, giáo viên dạy không tốt trước khi bản thân học sinh chưa làm tròn trách nhiệm của một người đi học.
Vậy có trường tư “xấu” hay không? Ad để ngỏ câu trả lời cho quý vị phụ huynh và học sinh quyết định.
Kết luận
Đây chỉ là ý kiến cá nhân , trong 5 năm qua ad cũng đã đưa nhiều HS vào trường tư , các con học tốt và có học bổng , ngay cả con ad , khi vào University cũng đã CM dc rằng “ sức học tốt “ và ad cảm thấy bất công khi trường tư bị quy chụp là trường cùi , trường lởm :’( .Lựa chọn của mỗi người , ad chỉ thêm vài dòng ý kiến để rộng lòng dư luận .
Chúc cả nhà buổi tối vui vẻ ❤
Thuy Vu
