Một số phụ huynh có còn đang học phổ thông ở Canada nhắn tin hỏi mình là con nên học cao đẳng hay đại học sau khi tốt nghiệp phổ thông trung học. Hôm nay mình lục lại bài cũ viết đúng ngày này năm ngoái 22/07/2019 lúc đang công tác “truyền giáo” (tuyên truyền giáo dục) ở Việt Nam có liên quan đến mối quan tâm này.
Xin chia sẻ lại.
Mình sẽ trả lời chi tiết trong một livestream sắp tới liên quan đến chủ đề: “Cao đẳng – đại học – chọn lộ trình nào – lộ trình nào thích hợp cho ai”, “Vì sao hơn 90% du học sinh từ Việt Nam chọn học cao đẳng?”, và “Có lộ trình nào cho hành trình du học – việc làm – định cư Canada nữa không?”.
Mình chép nguyên văn không chỉnh sửa bài chia sẻ gốc năm ngoái để quý anh chị phụ huynh và các cháu đang học phổ thông theo dõi, có thêm một góc nhìn để lựa chọn lộ trình cho bản thân.
…
Sài Gòn, ngày 22/07/2019
Có một bạn cũng là thành viên của nhóm “Canada, cần gì, nói!” do mình sáng lập và nhiều nhóm khác đưa ra chủ đề đại ý là bằng cấp ở Canada không quan trọng, mà quan trọng là kinh nghiệm làm việc. (Bài biện luận của bạn, vì lý do nào đó, không thấy đăng trên nhóm của mình). Bạn ấy minh chứng cho lập luận này bằng cách đưa ra ví dụ thực tế của bản thân là ở Việt Nam bạn có bằng đại học (ĐH Kinh tế Quốc dân) và sang Canada học thêm một bằng về kinh doanh gì đó của Cao đẳng Centennial nhưng cả hai văn bằng chỉ để trong ngăn tủ, chưa hề xài tới và vẫn có việc làm.
Mình đọc qua nhiều bình luận, nhưng đa phần là phản đối và cười kiểu không muốn bàn.
Thực tế là vầy nè các anh, chị, em:
– Bằng cấp nhiều và cao không quan trọng lắm, nhưng trước khi “lắm” thì bằng cấp đã quan trọng.
– Bằng cấp để ngăn tủ chưa đụng tới không có nghĩa là sẽ không bao giờ đụng tới.
– Không thể tự hào rằng có việc làm hiện tại ở chỗ làm hiện tại và tin rằng các nơi làm việc khác sẽ không yêu cầu về bằng cấp.
Mình nêu vài ý sau đây để các anh, chị, em tham khảo (mặc dù hiện tại mình chưa có số liệu và nguồn dẫn chính xác):
Tỷ lệ học sinh phổ thông trung học trên khắp Canada vào đại học chưa đến 20%. Con số này ở đại học năm thứ nhất, thứ hai, thứ ba giảm xuống nữa do sinh viên không thể tiếp tục học vì nhiều lý do khác nhau, trong đó “học không nổi” là lý do chính. Số sinh viên quốc tế vào thẳng các đại học ở Canada không nhiều, không phải vì lý do tài chánh không đâu, mà đa phần vì không có cửa để vào.
Đa số các công ty, tổ chức sẽ không đòi hỏi xuất trình bằng cấp cho đến khi họ cần. Các công ty nhỏ thì hiếm khi hỏi tới bằng cấp mà chủ yếu là xem qua resume và đánh giá năng lực làm việc thực tế. Tuy nhiên, mức lương họ đề nghị là dựa trên cả kinh nghiệm và bằng cấp. Không tin thì đọc tiếp mục sau.
Theo con số (chưa xác thực) mà đồng nghiệp lớn tuổi người Canada của mình chia sẻ thì mức lương tối đa của phần lớn những người có bằng cao đẳng là 50,000 đô Canada/năm, trong khi sau vài năm làm việc, mức lương tối thiểu của những người có bằng đại học trở lên là 50,000 đô Canada/năm. Một bên tối đa, một bên là tối thiểu, mức so sánh là 50,000 đô Canada/năm nhe các anh, chị, em. Quan trọng là điều này: Để sống (live = sống, chứ không phải survive = tồn tại ở các khu vực đô thị lớn như Toronto và Vancouver thì tổng thu nhập của hai vợ chồng có hai con là 126,000 đô/năm). Con số này không hề nhỏ và không đễ đạt được nếu không có thu nhập trên 50,000 đô Canada/năm/người).
Bạn mình ở Canada bao nhiêu năm, có con cũng gần tuổi vào cao đẳng, đại học nói với mình một câu đại loại: “Anh không kì vọng nhiều vào con. Vào được đại học thì tốt, còn không thì cao đẳng cũng được.” – Các anh, chị, em có thể suy ra ẩn ý của anh ấy từ câu nói đó để biết sự khác nhau giữa đại học và cao đẳng.
Riêng bản thân mình, 2 cái bằng cao học (một của Úc, một của Canada) cũng chưa được công ty yêu cầu trưng ra, nhưng khi làm hồ sơ xin định cư thì đã trưng ra cho chính phủ biết không chỉ là tấm bằng mà cả bảng điểm và các giấy tờ liên quan.
Khi mình làm về tư vấn giáo dục, tuyển sinh bậc phổ thông trung học, hiếm lắm mình mới tư vấn học sinh thi vào cao đẳng. Mình luôn hướng học sinh thi vào các trường đại học lớn, các ngành có triển vọng nghề nghiệp lâu dài, bền vững, nếu học sinh thực sự có năng lực, có định hướng, có trách nhiệm với tương lai của bản thân.
Bằng cấp không quan trọng lắm. Đúng! Nhưng nếu đó là lý do để biện hộ cho việc ngưng học lên nữa, không cố gắng hoặc chủ quan thì không hề đúng.
Các phụ huynh, các cháu nhỏ nhớ đọc kỹ những điều mình nói vì mình là người đi học, là nhà tuyển dụng, là phụ huynh, là người làm trong lĩnh vực giáo dục và hướng nghiệp.
Mà thôi, tin hay không thì tùy vậy. Không ai ép ai phải tin điều gì cả, phải không?
